Làm sao khi doanh nghiệp mãi không chịu lớn?

Đây là một câu hỏi nhức nhối trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Trong khi các doanh nghiệp lớn trên thế giới liên tục phát triển mạnh mẽ, vươn tầm quốc tế, thì phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn chỉ loay hoay ở quy mô nhỏ và vừa. Vậy những nguyên do nào khiến doanh nghiệp của bạn mãi không chịu lớn?

Doanh nghiệp không chịu lớn hay lớn không nổi?

Tại Diễn đàn Kinh tế – Xã hội Việt Nam 2023 do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Kinh tế Trung ương, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức mới đây, PGS.TS. Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nêu ra “nghịch lý” là doanh nghiệp (DN) Việt Nam giỏi chống chịu, sống dai nhưng “chậm lớn”, “khó trưởng thành”. “Lực lượng DN Việt, tuy gắn với quá trình chuyển đổi kinh tế chưa lâu, song có những đặc điểm phát triển khác thường. Một mặt, đó là những DN có năng lực chống chịu và sinh tồn phi thường. Nhưng thực tế lại cũng cho thấy một khía cạnh khác trong quá trình phát triển của DN Việt. Câu hỏi đặt ra là tại sao với năng lực “chống chịu” và “trụ hạng” hiếm có như vậy mà đa số DN Việt mãi cứ là những thực thể nhỏ bé và yếu kém, cứ “chậm lớn”, “khó lớn”, “ngại lớn”?”, PGS.TS. Trần Đình Thiên đặt vấn đề.

Tình trạng “không chịu lớn” và không muốn chính thức hóa hoạt động kinh doanh của số đông doanh nghiệp tư nhân siêu nhỏ, nhỏ và vừa phản ánh niềm tin kinh doanh còn thấp và bấp bênh ở Khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam. Thiếu niềm tin ở năng lực của bản thân, ở môi trường kinh doanh và sự bảo vệ của luật pháp khiến nhiều người tham gia kinh doanh chỉ nhằm mưu sinh và chỉ dám làm cầm chừng, cốt cho “đủ ăn” hơn là dám làm lớn hay làm ăn dài hạn.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm:

1. Thiếu nguồn vốn:

Đây là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam. Các kênh huy động vốn còn hạn chế, thủ tục vay vốn phức tạp, lãi suất cao khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn để đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.

2. Nguồn nhân lực:

Chất lượng nguồn nhân lực của doanh nghiệp Việt Nam còn thấp, đặc biệt là thiếu hụt nhân lực cao cấp, có trình độ chuyên môn và quản lý nghiệp vụ.

3. Năng lực quản trị:

Hầu hết doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp gia đình, với mô hình quản trị còn lạc hậu, thiếu bài bản.

4. Môi trường kinh doanh:

Môi trường kinh doanh tại Việt Nam còn nhiều bất cập, thủ tục hành chính phức tạp, chi phí “bôi trơn” cao, khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong hoạt động kinh doanh.

5. Thị trường:

Thị trường nội địa còn nhỏ, sức mua thấp, trong khi thị trường quốc tế còn nhiều rào cản khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thị trường.

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác như:

• Hạ tầng giao thông còn thiếu đồng bộ.
• Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện.
• Năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp còn thấp.

Tóm lại, có nhiều nguyên nhân khiến doanh nghiệp Việt Nam mãi không chịu lớn. Việc giải quyết những nguyên nhân này là một bài toán lớn cần sự chung tay của cả Chính phủ và doanh nghiệp.

Từ quy mô nhỏ, có cách gì để doanh nghiệp lớn lên?

Để các doanh nghiệp nhỏ có thể lớn lên, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ và doanh nghiệp trong việc giải quyết các rào cản và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Về phía Chính phủ:

• Cần hoàn thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.
• Cần giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn, đất đai, lao động.
• Cần hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, đào tạo nguồn nhân lực.
• Cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế.

Về phía doanh nghiệp:

• Cần chủ động đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh.
• Cần xây dựng chiến lược phát triển bài bản, có tầm nhìn xa.
• Cần tập trung vào thị trường ngách, tạo dựng thương hiệu riêng.
• Cần chú trọng xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao.
• Cần áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, các doanh nghiệp nhỏ cũng cần:

• Mở rộng mạng lưới liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp khác để chia sẻ nguồn lực, kinh nghiệm và thị trường.
• Tham gia các hội chợ, triển lãm để quảng bá sản phẩm, dịch vụ và tìm kiếm khách hàng tiềm năng.
• Tận dụng các chương trình hỗ trợ của Chính phủ dành cho doanh nghiệp nhỏ. 

Dưới đây là một số giải pháp cụ thể:

• Hỗ trợ tài chính: Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp nhỏ như:
  • Giảm lãi suất vay vốn.
  • Cung cấp các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp.
  • Hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn ưu đãi để đầu tư vào đổi mới sáng tạo.
• Nâng cao năng lực quản trị: Chính phủ cần tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn về quản trị doanh nghiệp cho các chủ doanh nghiệp nhỏ.
• Hỗ trợ tiếp cận thị trường: Chính phủ cần tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận thị trường quốc tế.
• Xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi: Chính phủ cần cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.

Với sự chung tay của Chính phủ và doanh nghiệp, hy vọng rằng các doanh nghiệp nhỏ Việt Nam sẽ có thể lớn lên và phát triển mạnh mẽ, góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước.