Mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản không? Cập nhật mới nhất

Mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt khi pháp luật Việt Nam cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Vậy, quy trình và quyền lợi cụ thể cho người mang thai hộ được quy định ra sao? xCyber sẽ giải đáp chi tiết các chế độ phúc lợi mà người mang thai hộ được hưởng trong bài viết dưới đây.

Mang thai hộ là gì? Điều kiện

Trước khi tìm hiểu về chế độ thai sản, chúng ta cần hiểu rõ mang thai hộ là gì và các điều kiện pháp lý đi kèm.

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại, mang thai và sinh con thay cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Pháp luật quy định rõ điều kiện cho cả hai bên:

1. Điều kiện đối với bên nhờ mang thai hộ (Điều 95 Luật HNGĐ 2014):

• Phải là cặp vợ chồng đang không có con chung.
• Người vợ có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc không thể mang thai, sinh con (ngay cả khi dùng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản).
• Cặp vợ chồng đã được tư vấn về y tế, pháp lý và tâm lý.

2. Điều kiện đối với người mang thai hộ (Điều 95 Luật HNGĐ 2014):

• Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng.
• Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần.
• Ở độ tuổi phù hợp, có sức khỏe đảm bảo và có xác nhận của tổ chức y tế.
• Phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng (nếu người mang thai hộ đang có chồng).
• Đã được tư vấn về y tế, pháp lý và tâm lý.

Người mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản không?

Câu trả lời là CÓ. Người mang thai hộ, nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, hoàn toàn được hưởng các chế độ thai sản tương tự như các lao động nữ mang thai và sinh con thông thường. 

Cụ thể, chế độ thai sản đối với người mang thai hộ bao gồm các quyền lợi sau:

Chế độ khi đi khám thai đối với người mang thai hộ

Điều kiện để hưởng chế độ khám thai là lao động nữ mang thai hộ phải đang tham gia đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc vào quỹ ốm đau và thai sản.

Về thời gian hưởng:

• Trong thời gian mang thai, người mang thai hộ được nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày.
• Trường hợp ở xa cơ sở khám, chữa bệnh hoặc người mang thai có bệnh lý, thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.
• Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ này tính theo ngày làm việc, không bao gồm ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

Mức hưởng:

– Trường hợp đã đóng BHXH đủ 06 tháng trước khi nghỉ khám thai: 

Mức hưởng 01 ngày = 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ khám thai / 24 (ngày)

– Trường hợp khi nghỉ khám thai chưa đóng BHXH đủ 06 tháng: 

Mức hưởng 01 ngày = 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của các tháng đã đóng BHXH / 24 (ngày)

Chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý

Để hưởng chế độ này, người lao động nữ mang thai hộ phải đang tham gia đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc vào quỹ ốm đau và thai sản.

Khi không may xảy ra sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý, người mang thai hộ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền. Thời gian nghỉ việc tối đa (tính cả ngày nghỉ lễ, Tết và ngày nghỉ hằng tuần) được quy định dựa trên tuổi thai, cụ thể:

• 10 ngày nếu thai dưới 05 tuần tuổi.
• 20 ngày nếu thai từ 05 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi.
• 40 ngày nếu thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 25 tuần tuổi.
• 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên.

Mức hưởng:

– Trường hợp đã đóng BHXH đủ 06 tháng trước khi nghỉ hưởng chế độ: 

Mức hưởng 01 ngày = 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ hưởng chế độ / 30 (ngày)

– Trường hợp thời điểm nghỉ hưởng chế độ khi chưa đóng BHXH đủ 06 tháng: 

Mức hưởng 01 ngày = 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của các tháng đã đóng BHXH / 30 (ngày)

Chế độ khi sinh con

Điều kiện hưởng:

• Người mang thai hộ phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con
• Trường hợp đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc dưỡng thai theo chỉ định, thì cần đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh

Lưu ý: Thời điểm giao đứa trẻ cho người mẹ nhờ mang thai hộ là thời điểm được ghi trong văn bản xác nhận thời điểm giao đứa trẻ của hai bên.

Khi đủ điều kiện, người mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản cụ thể như sau:

1. Trợ cấp một lần

Người mang thai hộ sẽ được hưởng trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ mang thai hộ sinh con.

2. Nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến ngày giao bé cho mẹ

• Người mang thai hộ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến thời điểm giao đứa trẻ cho bên nhờ mang thai hộ.
• Thời gian nghỉ này không được vượt quá thời gian nghỉ sinh con thông thường (tức là 06 tháng. Trường hợp sinh đôi trở lên thì từ con thứ hai, mỗi con được nghỉ thêm 01 tháng).
• Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tối đa không quá 02 tháng.

Quan trọng: Trong trường hợp kể từ ngày sinh đến thời điểm giao con mà thời gian hưởng chế độ thai sản chưa đủ 60 ngày, thì người mang thai hộ vẫn được nghỉ hưởng chế độ cho đến khi đủ 60 ngày (tính cả ngày nghỉ lễ, Tết, nghỉ hằng tuần).

3. Chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe (Cập nhật mới)

Điều kiện: Sau thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo quy định (sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu, phá thai bệnh lý hoặc nghỉ việc cho đến ngày giao đứa trẻ), trong 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe chưa hồi phục, lao động nữ mang thai hộ được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe.

Lưu ý: Không áp dụng chế độ này nếu lao động nữ mang thai hộ chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con.

Thời gian nghỉ dưỡng sức:

• Tối đa 10 ngày đối với lao động nữ sinh một lần từ 02 con trở lên.
• Tối đa 07 ngày đối với lao động nữ sinh con phải phẫu thuật.
• Tối đa 05 ngày đối với các trường hợp khác.

Mức hưởng: Mức hưởng dưỡng sức phục hồi sức khỏe một ngày bằng 30% mức lương cơ sở.

Lưu ý chung:

• Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì tháng đó được tính là thời gian đã đóng BHXH. Trong thời gian này, lao động nữ mang thai hộ và người sử dụng lao động không phải đóng BHXH.
• Trường hợp lao động nữ mang thai hộ chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con thì thời gian hưởng chế độ thai sản không được tính là thời gian đóng BHXH

Chồng của người lao động nữ mang thai hộ được hưởng chế độ gì?

Theo quy định mới (cụ thể tại Khoản 4 Điều 54 Luật BHXH 2014 và tiếp tục được quy định tại Luật BHXH 2024), khi lao động nữ mang thai hộ sinh con, người chồng (đang tham gia BHXH bắt buộc) cũng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.

Chế độ này tương tự như chế độ nghỉ khi vợ sinh con thông thường, thời gian nghỉ được tính trong 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh:

• 05 ngày làm việc (sinh thường)
• 07 ngày làm việc (vợ sinh mổ hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi)
• 10 ngày làm việc (vợ sinh đôi), từ con thứ ba trở đi cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày
• 14 ngày làm việc (vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật)

Lời kết

Tóm lại, câu trả lời cho thắc mắc mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản là CÓ, với các quy định rõ ràng. Đây là chính sách nhân văn, đảm bảo quyền lợi cho người lao động khi thực hiện nghĩa cử cao đẹp này. 

Hy vọng bài viết của xCyber đã giúp bạn đọc nắm rõ các quy định về điều kiện, thời gian và mức hưởng để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.