Những phương thức huy động vốn phổ biến nhất cho doanh nghiệp

Vốn là chìa khóa cho sự phát triển của doanh nghiệp. Lựa chọn hình thức huy động vốn hiệu quả là quyết định quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược kinh doanh. Hãy cùng nhau khám phá 6 hình thức huy động vốn được lựa chọn phổ biến nhất hiện nay.

Huy động vốn là gì?

Huy động vốn là hoạt động tạo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp dưới nhiều hình thức khác nhau. Mục đích của huy động vốn là để:

• Mở rộng hoạt động kinh doanh: Doanh nghiệp cần vốn để đầu tư vào các dự án mới, mở rộng thị trường, hoặc tăng cường năng lực sản xuất.
• Đáp ứng nhu cầu vốn lưu động: Doanh nghiệp cần vốn để duy trì hoạt động kinh doanh hàng ngày như mua nguyên vật liệu, trả lương nhân viên, thanh toán các khoản chi phí khác.
• Cải thiện cơ cấu tài chính: Doanh nghiệp có thể huy động vốn để giảm bớt nợ vay, hoặc tăng vốn chủ sở hữu để nâng cao uy tín tài chính.

Khi nào doanh nghiệp SME nên huy động vốn?

Doanh nghiệp SME nên huy động vốn khi:

1. Doanh nghiệp cần vốn để mở rộng hoạt động kinh doanh:

• Doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới, hoặc đầu tư vào cơ sở vật chất.
• Doanh nghiệp dự đoán nhu cầu vốn sẽ tăng cao trong thời gian tới.

2. Doanh nghiệp cần vốn để đáp ứng nhu cầu vốn lưu động:

• Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản chi phí hàng ngày.
• Doanh nghiệp cần tăng cường nguồn vốn lưu động để đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ.

3. Doanh nghiệp muốn cải thiện cơ cấu tài chính:

• Doanh nghiệp muốn giảm bớt nợ vay, hoặc tăng vốn chủ sở hữu để nâng cao uy tín tài chính.
• Doanh nghiệp muốn chuẩn bị cho việc niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

Ngoài ra, doanh nghiệp SME cũng nên cân nhắc các yếu tố sau đây trước khi quyết định huy động vốn:

• Tình hình thị trường: Doanh nghiệp cần đánh giá tình hình thị trường để xác định thời điểm huy động vốn phù hợp.
• Lãi suất ngân hàng: Doanh nghiệp cần theo dõi lãi suất ngân hàng để lựa chọn thời điểm huy động vốn có lợi nhất.
• Khả năng trả nợ: Doanh nghiệp cần đảm bảo khả năng trả nợ vay cả gốc lẫn lãi.

Doanh nghiệp SME có thể tham khảo ý kiến của các chuyên gia tài chính để được tư vấn cụ thể về thời điểm huy động vốn phù hợp.

Các hình thức huy động vốn phổ biến cho doanh nghiệp

Huy động vốn góp ban đầu

Huy động vốn đóng góp ban đầu là hình thức vốn được hình thành do các chủ sở hữu của doanh nghiệp đóng góp khi mới thành lập. Tính chất và cách thức tạo vốn của doanh nghiệp được quyết định bởi mô hình sở hữu doanh nghiệp, cụ thể:

• Doanh nghiệp nhà nước: Vốn ban đầu là vốn đầu tư của Nhà nước.
• Doanh nghiệp tư nhân: Chủ doanh nghiệp cần phải có đủ vốn tối thiểu theo pháp luật quy định để có thể tiến hành đăng ký thành lập doanh nghiệp.
• Công ty cổ phần: Vốn ban đầu sẽ do các cổ đông đóng góp, số vốn này là yếu tố quyết định công ty có được thành lập hay không. Mỗi cổ đông sẽ đóng vai trò là một chủ sở hữu doanh nghiệp, có trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản tương đương với trị giá cổ phần nắm giữ.

Huy động vốn từ lợi nhuận không chia

Huy động vốn từ lợi nhuận không chia dựa trên việc sử dụng một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận không chia lãi cổ phần để tái đầu tư trong doanh nghiệp. Lợi nhuận không chia không được trả cho cổ đông dưới dạng tiền mặt và thay vào đó nó được sử dụng để mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư vào các dự án mới. Các cổ đông sẽ không nhận được tiền lãi cổ phần, nhưng sẽ tăng sở hữu trong doanh nghiệp qua việc sở hữu thêm cổ phần từ việc tái đầu tư lợi nhuận không chia.

Vốn từ lợi nhuận trong chia phù hợp cho loại hình doanh nghiệp:

• Doanh nghiệp Nhà nước: Trong trường hợp này, khả năng tái đầu tư lợi nhuận không chia phụ thuộc vào chính sách tái đầu tư của Nhà nước. Doanh nghiệp Nhà nước có thể được khuyến khích để lại lợi nhuận để đầu tư vào các dự án quan trọng cho phát triển quốc gia.
• Công ty Cổ phần: Hình thức này áp dụng khi công ty quyết định không chia lãi cổ phần và thay vào đó sử dụng lợi nhuận để tái đầu tư vào doanh nghiệp và từ đó dẫn đến tăng số vốn cổ phần của công ty.

Vay tiền từ cá nhân và tổ chức

Trong các hình thức huy động vốn, việc vay tiền từ các mối quan hệ cá nhân, tổ chức thường được doanh nghiệp lựa chọn bởi tính nhanh gọn và không giới hạn lượng vốn vay. Mối quan hệ vay vốn này thường được thực hiện trên cơ sở luật dân sự, mối quan hệ quen biết, tin tưởng, thân tình giữa các cá nhân và tổ chức. Điều kiện rất đơn giản, chỉ cần có hợp đồng vay tài sản là doanh nghiệp có thể vay vốn từ cá nhân hoặc tổ chức khác.

Hình thức huy động vốn này thường thấy nhiều ở công ty mẹ và công ty con ở các tập đoàn. Đây được xem là hoạt động vay theo quy định về tài sản dân sự, không nhằm mục đích kinh doanh và các doanh nghiệp thường không thực hiện thường xuyên. Hoạt động vay vốn này cần được phân biệt rõ ràng với hình thức cấp tín dụng, hoạt động cho vay chuyên nghiệp từ các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác.

Huy động vốn bằng tín dụng ngân hàng

Tín dụng ngân hàng là một giao dịch tài sản giữa doanh nghiệp với ngân hàng. Ngân hàng sẽ cung cấp số tiền theo thỏa thuận với điều kiện doanh nghiệp sẽ trả lại số tiền này cùng lãi suất phát sinh trong khoảng thời gian nhất định. Hiện nay, có nhiều hình thức tín dụng ngân hàng như hợp đồng tín dụng từng lần, tín dụng theo thời hạn mức tín dụng, thỏa thuận tín dụng tuần hoàn, cho vay đầu tư dài hạn…

Hình thức huy động vốn bằng tín dụng ngân hàng phù hợp với mọi loại hình doanh nghiệp, tùy thuộc vào nhu cầu tài chính và khả năng trả nợ mà các loại hình doanh nghiệp có thể sử dụng tín dụng ngân hàng để đáp ứng mục tiêu kinh doanh.

Gọi vốn bằng tín dụng thương mại

Phương thức huy động vốn từ các tổ chức tín dụng thương mại được định nghĩa là mối quan hệ tín dụng giữa doanh nghiệp kinh doanh với nhau dưới hình thức là mua bán nợ hàng hóa. Hình thức tín dụng thương mại có 3 loại phổ biến như sau:

• Tín dụng thương mại cho doanh nghiệp nhập khẩu: Là loại tín dụng do công ty xuất khẩu cung cấp cho công ty nhập khẩu để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa.
• Tín dụng thương mại cho doanh nghiệp xuất khẩu: Là loại tín dụng do công ty nhập khẩu cung cấp cho công ty xuất khẩu để đẩy mạnh hoạt động nhập khẩu hàng hóa.
• Tín dụng môi giới cấp cho các bên nhập khẩu và xuất khẩu: Là loại hình mà các ngân hàng thương nghiệp lớn sẽ thường cấp tín dụng cho đơn vị môi giới thay vì cấp trực tiếp cho công ty xuất nhập khẩu.

Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu

Một trong các hình thức huy động vốn khác cũng mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp đó là phát hành trái phiếu. Trái phiếu được định nghĩa là chứng khoán được doanh nghiệp phát hành cho nhà đầu tư có kỳ hạn từ 1 năm trở lên. Doanh nghiệp phải cam kết thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ (nếu có) và trả đủ cả gốc lẫn lãi cho nhà đầu tư.

Các loại hình doanh nghiệp được phát hành trái phiếu bao gồm công ty cổ phần và công ty TNHH được thành lập và vận hành theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Huy động vốn từ phát hành cổ phiếu

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 4 Luật chứng khoán 2019 để chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp cần phải tuân thủ các điều kiện và quy định của Luật chứng khoán bao gồm việc có mức vốn điều lệ tối thiểu, hoạt động kinh doanh có lãi và phải có phương án sử dụng vốn thu được từ việc phát hành cổ phiếu.

Hình thức huy động vốn từ phát hành cổ phiếu là một trong những cách quan trọng để doanh nghiệp có thể tăng vốn hoặc cấp vốn mới. Hình thức này phù hợp cho loại hình doanh nghiệp:

• Công ty Cổ phần: Phát hành cổ phiếu là một cách phổ biến để doanh nghiệp cổ phần tăng vốn hoặc cấp vốn mới. CTCP thường chia ra thành nhiều cổ đông và có khả năng phát hành cổ phiếu để thu hút nguồn vốn từ cổ đông mới.
• Các công ty khởi nghiệp: Các công ty khởi nghiệp có thể sử dụng phát hành cổ phiếu để thu thập vốn ban đầu để phát triển sản phẩm hoặc mở rộng hoạt động kinh doanh.

Những rủi ro pháp lý tiềm ẩn khi doanh nghiệp tiến hành huy động vốn

Huy động vốn là hoạt động quan trọng giúp doanh nghiệp có nguồn lực để phát triển. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu doanh nghiệp không thực hiện đúng quy định của pháp luật. Dưới đây là một số rủi ro pháp lý phổ biến:

1. Vi phạm các quy định về huy động vốn:

• Doanh nghiệp không thực hiện thủ tục đăng ký huy động vốn theo quy định của pháp luật.
• Doanh nghiệp cung cấp thông tin sai lệch, thiếu trung thực trong hồ sơ huy động vốn.
• Doanh nghiệp sử dụng vốn huy động không đúng mục đích.

2. Tranh chấp với nhà đầu tư:

• Doanh nghiệp không thực hiện đúng cam kết với nhà đầu tư về lợi nhuận, quyền lợi.
• Doanh nghiệp xảy ra tranh chấp với nhà đầu tư về việc quản lý, sử dụng vốn huy động.
• Doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ thanh toán cho nhà đầu tư.

3. Rủi ro liên quan đến hợp đồng huy động vốn:

• Hợp đồng huy động vốn không hợp lệ, không đảm bảo tính pháp lý.
• Hợp đồng huy động vốn không đầy đủ các điều khoản cần thiết, dẫn đến tranh chấp sau này.
• Doanh nghiệp không thực hiện đúng các điều khoản trong hợp đồng huy động vốn.

4. Rủi ro liên quan đến pháp luật về chứng khoán:

• Doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành chứng khoán mà không tuân thủ các quy định của pháp luật về chứng khoán.
• Doanh nghiệp vi phạm các quy định về công bố thông tin, giao dịch nội gián, thao túng thị trường chứng khoán.

Để hạn chế rủi ro pháp lý khi huy động vốn, doanh nghiệp cần:

• Tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn về các quy định pháp luật liên quan đến huy động vốn.
• Lập hồ sơ huy động vốn đầy đủ, chính xác, trung thực.
• Sử dụng vốn huy động đúng mục đích.
• Thực hiện đúng cam kết với nhà đầu tư.
• Ký kết hợp đồng huy động vốn hợp lệ, đầy đủ các điều khoản cần thiết.
• Tuân thủ các quy định của pháp luật về chứng khoán.

Tạm kết

Huy động vốn là hoạt động quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần thực hiện huy động vốn một cách cẩn trọng, tuân thủ đúng quy định pháp luật để hạn chế rủi ro và đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả.

Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng nhu cầu vốn, lựa chọn hình thức huy động vốn phù hợp, đồng thời chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, thủ tục theo quy định. Doanh nghiệp cũng cần minh bạch thông tin, công khai các hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn đúng mục đích.

Huy động vốn thành công sẽ giúp doanh nghiệp có nguồn lực để thực hiện các chiến lược phát triển, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và đạt được mục tiêu kinh doanh.

Chúc doanh nghiệp thành công!