Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Lợi ích khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người dân có thể lựa chọn mức đóng phù hợp theo nhu cầu của bản thân. Những lợi ích khác của bảo hiểm tự nguyện là gì? Cùng tham khảo trong bài viết dưới đây.

1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội tự nguyện?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một trong các loại Bảo hiểm xã hội của Nhà nước. Với loại bảo hiểm này, người dân có thể chủ động trong việc lựa chọn mức đóng hàng tháng cũng như phương thức đóng thuận tiện nhất cho mình.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện cũng giúp người lao động có những quyền lợi về hưu trí và tử tuất như bảo hiểm xã hội được doanh nghiệp đóng. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về những quyền lợi mà bạn có thể nhận được khi tham gia loại bảo hiểm này dưới đây.

1.1 Những lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện?

Khi tham gia BHXH tự nguyện, người lao động có thể nhận được những quyền lợi sau:

• Hưởng đầy đủ lương hưu khi ngừng lao động. Điều kiện người lao động cần đảm bảo về tuổi và thời gian đã đóng BHXH. Mức hưởng BHXH sẽ phụ thuộc vào tỷ lệ phần trăm trung bình thu nhập tháng khi bạn đóng BHXH. Ngoài ra, lương hưu cũng có thể thay đổi theo giá cả thị trường.
• Sở hữu thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong khoảng thời gian hưởng lương hưu. Bạn có thể nhận giảm giá hoặc được miễn phí khi khám chữa bệnh tại cơ sở y tế công.
• Khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bạn sẽ được Nhà nước hỗ trợ 1 phần kinh phí. Số tiền hỗ trợ này được tính dựa trên mức đóng BHXH hàng tháng theo tiêu chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn trong khoảng thời gian dài nhất là 10 năm.
• Người lo công việc mai táng cho bạn sẽ nhận một khoản trợ cấp mai táng và tử tuất bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia bảo hiểm qua đời.

Gia đình của bạn sẽ nhận được một khoản trợ cấp tuất 1 lần. Trợ cấp này được tính theo số năm bạn đã đóng BHXH. Mỗi năm được tính bằng 1.5 – 2 tháng bình quân thu nhập tháng bạn đóng BHXH.

• Khi bạn không muốn tiếp tục đóng BHXH hoặc ra nước ngoài định cư, gặp các bệnh nan y, nguy hiểm đến tính mạng, bạn có thể nhận BHXH một lần.

1.2 Điều kiện tham gia BHXH tự nguyện?

Căn cứ theo Khoản 4, Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ban hành ngày 20/11/ 2014 quy định để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bạn cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên.
• Không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
• Có nhu cầu và khả năng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

1.3 Ai có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện?

Những đối tượng dưới đây có thể tham gia bảo hiểm xã hội 

• Người có hợp đồng lao động dưới 1 tháng.

• Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố.
• Người làm công việc giúp việc trong gia đình
• Người lao động trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không được hưởng tiền lương
• Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Nông dân, người lao động tự do
• Người lao động đã đủ tuổi đời nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH
• Người đáp ứng đủ điều kiện tham gia BHXH tự nguyện.

2. Những chế độ Bảo hiểm xã hội tự nguyện

Căn cứ tại Khoản 2 Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng quyền lợi và các khoản tiền trợ cấp sau:

• Hưởng tiền lương hưu hằng tháng.
• Nhận tiền trợ cấp một lần.
• Tiền trợ cấp mai táng.
• Tiền trợ cấp tuất một lần.
• Được khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Có thể thấy, BHXH tự nguyện có ít phúc lợi hơn so với chế độ BHXH bắt buộc. Khi tham gia BHXH tự nguyện, một số chế độ người lao động sẽ không được nhận như: chế độ ốm đau, chế độ thai sản và chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Nhưng bên cạnh đó, bảo hiểm xã hội tự nguyện cũng mang lại những ưu điểm riêng cho người tham gia như:

• Mức đóng và phương thức đóng BHXH linh hoạt với thu nhập của bạn
• Giúp người dân không đủ điều kiện tham gia BHXH bắt buộc có thể tiếp tục đóng bảo hiểm để hưởng lương khi về già.

3. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

Căn cứ theo Điều 87, Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định chi tiết mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người lao động như sau:

Theo quy định, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cần đóng 22% mức thu nhập hàng tháng do người lao động chọn để đóng vào quỹ tử tuất và hưu trí. Mức thu nhập tháng được sử dung làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo tại nông thôn, mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Những phương thức người tham gia có thể đóng:

• Hằng tháng.
• 03 tháng một lần.
• 06 tháng một lần.
• 12 tháng một lần.
• Đóng 1 lần cho nhiều năm về sau với mức thấp hơn mức đóng hằng tháng hoặc 1 lần cho những năm còn thiếu với mức cao hơn mức đóng hằng tháng so với quy định.

Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện hàng tháng của người tham gia được tính theo công thức:

Mức đóng = 22% x Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện – Mức nhà nước hỗ trợ đóng

Trong đó: Mức thu nhập chọn đóng BHXH sẽ do người lao động tự chọn nhưng phải đảm bảo:

– Thấp nhất = Mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP = 1,5 triệu đồng (năm 2023).

– Cao nhất = 20 x Mức lương cơ sở.

Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện được tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn trong thời gian tối đa 10 năm:

STT	Đối tượng	Mức đóng thấp nhất hàng tháng Nhà nước chưa hỗ trợ	Phần trăm (%) Nhà nước hỗ trợ	Số tiền hỗ trợ năm 2023 Nhà nước hỗ trợ hàng tháng	Mức đóng thấp nhất hàng tháng sau khi Nhà nước hỗ trợ
1	Người thuộc hộ nghèo	330.000 đồng	30%	99.000 đồng	231.000 đồng
2	Người thuộc hộ cận nghèo	330.000 đồng	25%	82.500 đồng	247.500 đồng
3	Người thuộc đối tượng khác	330.000 đồng	10%	33.000 đồng	297.000 đồng

 

Ví dụ: Nếu bạn không thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo và chọn mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện là 5 triệu đồng/tháng. Hằng tháng, bạn sẽ phải đóng số tiền như sau:

Mức đóng hằng tháng = 22% x 5 triệu đồng – 33.000 đồng = 1.067.000 đồng.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một lựa chọn an toàn và giúp người lao động tự do có thể yên tâm đảm bảo những quyền lợi an sinh xã hội của mình khi không còn thu nhập. Nhà nước đã tạo những điều kiện tốt nhất để đời sống người dân ngày càng được đảm bảo, bình đẳng và nâng cao.

4. Mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Căn cứ Chương IV, Luật BHXH Việt Nam 2014 quy định chi tiết về mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện, cụ thể như sau:

4.1. Chế độ hưu trí

Mức hưởng chế độ hưu trí dành cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Theo quy định BHXH, lương hưu của người lao động sẽ bằng 45% bình quân thu nhập hàng tháng khi người lao động tham gia BHXH, đồng thời cũng dựa vào số năm mà người đó đã đóng BHXH. Chi tiết như sau:

• Với những lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018, sẽ được tính là 16 năm và cộng dần theo số năm tiếp theo. Đến 2022 trở đi sẽ là 20 năm.
• Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm, đến năm 2023 sẽ đủ 20 năm.

Sau đó cứ mỗi năm thì tỷ lệ hưởng lương hưu được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Khi đóng từ đủ 20 năm trở lên sẽ được hưởng chế độ hưu trí và không phân biệt là người tham gia đóng theo hình thức bắt buộc hay tự nguyện.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện cũng giúp người dân có thêm cơ hội hưởng phúc lợi nếu chưa đóng đủ 20 năm BHXH bắt buộc. Sau khi ngừng BHXH bắt buộc, người lao động có thể tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để đóng đủ 20 năm theo luật định.

Những quyền lợi và phụ cấp hưu trí mà người lao động sẽ nhận được khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm:

4.1.1 Mức hưởng lương hưu hằng tháng

Căn cứ theo Điều 3 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, mức lương hưu hàng tháng được tính theo công thức:

Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH

4.1.2 Nhận tiền trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu

Căn cứ theo khoản 2  Điều 74 của Luật BHXH 2014. Mỗi năm người tham gia BHXH tự nguyện đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

4.1.3. Rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Số tiền bạn có thể hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, chi tiết được tính như sau

• a) 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;
• b) 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
• c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 01 năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.​

4.2. Mức hưởng chế độ tử tuất

Quyền lợi và các khoản tiền trợ cấp được nhận từ chế độ tử tuất gồm:

4.2.1 Trợ cấp mai táng

Tiền trợ cấp mai táng sẽ bằng 10 lần mức lương cơ sở nếu người tham gia đóng bảo hiểm đủ từ 60 tháng trở lên hoặc đang trong diện hưởng lương hưu.

4.2.2 Trợ cấp tuất

Đối với thân nhân của người đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng, cứ mỗi năm:

• 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng trước năm 2014);
• 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng từ năm 2014 trở đi);
• Tối đa 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nếu đóng chưa đủ 01 năm;
• Tối thiểu 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện.

Đối với người thân của người đang được hưởng lương hưu:

• 48 tháng lương hưu đang hưởng nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu;
• Cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu chết vào những tháng sau đó.

5. Làm thế nào để tạm dừng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện?

Theo Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 và Nghị định 134/2015/NĐ-CP, người tham gia BHXH tự nguyện có quyền tạm dừng đóng BHXH tự nguyện khi không có khả năng đóng tiếp hoặc không có nhu cầu tham gia.

Bạn vui lòng làm theo các bước dưới đây để tiến hành ngừng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bước 1: Làm đơn xin tạm dừng đóng BHXH tự nguyện gửi cho cơ quan BHXH nơi bạn đang đăng ký tham gia. Cần ghi rõ lý do, thời gian và số tháng mà bạn đã tham gia BHXH để đảm bảo quyền lợi đầy đủ nhất.

Bước 2: Nộp đơn trên kèm theo sổ bảo hiểm xã hội tự nguyện. Có hai phương thức nộp đó là nộp trực tiếp và gửi qua đường bưu điện

Bước 3: Sau khi xử lý hồ sơ, bạn sẽ nhận được giấy chứng nhận tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện của cơ quan bảo hiểm xã hội. Trong giấy chứng nhận này sẽ có thông tin về thời gian tạm dừng và thời gian người lao động được phép tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Bạn lưu ý rằng:

• Thời gian tạm dừng đóng BHXH tự nguyện không được tính vào thời gian đóng bảo hiểm để tính quyền lợi bảo hiểm.
• Người tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện không được hưởng các chế độ bảo hiểm trong thời gian tạm dừng.
• Bạn cần đăng ký lại mức đóng, mức thu nhập và phương thức đóng ở thực tế khi tham gia lại BHXH tự nguyện.

Như vậy, bạn có thể đăng ký lại bảo hiểm xã hội tự nguyện sau khi tạm dừng.

Tổng kết

Như vậy, bài viết này đã mang lại những thông tin đầy đủ nhất cho bạn về bảo hiểm xã hội tự nguyện. Loại bảo hiểm này rất linh hoạt và phù hợp với những bạn trẻ hiện tại đang có xu hướng làm việc tự do. Để tham khảo thêm những thông tin bổ ích khác về chủ đề liên quan, đừng quên theo dõi mục tin tức của xCyber nhé!