Đăng ký
Đăng nhập
Chế độ thai sản là một trong những quyền lợi quan trọng giúp người lao động – đặc biệt là lao động nữ – an tâm trong thời gian sinh nở. Tuy nhiên, nhiều người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện vẫn băn khoăn không biết đóng BHXH tự nguyện có được hưởng thai sản không. Cùng xCyber tìm hiểu quy định mới nhất để hiểu rõ quyền lợi của mình nhé!
Đóng BHXH tự nguyện có được hưởng thai sản không?
Câu trả lời là: Có, áp dụng từ ngày 01/7/2025. Cụ thể:
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ là hưu trí và tử tuất, không có chế độ thai sản.
Tuy nhiên, đến khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, sẽ bổ sung thêm chế độ trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện.
Điều này có nghĩa là:
– Trước ngày 01/7/2025: Đóng BHXH tự nguyện chưa được hưởng thai sản.
– Từ ngày 01/7/2025 trở đi: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản, bên cạnh hai chế độ hiện có là hưu trí và tử tuất.
Đây là quy định mới mà có thể nhiều người chưa nắm rõ về việc đóng bảo hiểm tự nguyện có được hưởng thai sản không? Vì vậy người đọc cần nắm rõ các mốc thời gian, nghiên cứu thêm các quy định liên quan để đảm bảo quyền lợi của mình nhé.
Điều kiện hưởng trợ cấp thai sản khi đóng BHXH tự nguyện là gì?
Đối tượng hưởng và điều kiện hưởng trợ cấp thai sản khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được nêu tại Điều 94 Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Cụ thể:
Đối tượng được hưởng trợ cấp thai sản:
– Lao động nữ sinh con.
– Lao động nam có vợ sinh con.
Điều kiện được hưởng trợ cấp thai sản:
- Người tham gia BHXH tự nguyện (hoặc có thời gian vừa tham gia BHXH tự nguyện, vừa tham gia BHXH bắt buộc) phải có tối thiểu 06 tháng đóng bảo hiểm trong vòng 12 tháng trước khi sinh con thì mới được nhận trợ cấp thai sản.
- Trường hợp người mẹ tham gia BHXH tự nguyện qua đời sau khi sinh con: người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng đứa trẻ sẽ là người được hưởng trợ cấp thai sản.
- Nếu cả cha và mẹ đều đủ điều kiện hưởng: chỉ một trong hai người (cha hoặc mẹ) được nhận trợ cấp thai sản.
- Nếu đồng thời đủ điều kiện ở cả hai loại hình BHXH (bắt buộc và tự nguyện): người lao động chỉ được hưởng chế độ thai sản theo BHXH bắt buộc.
- Trường hợp mẹ đủ điều kiện theo BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện theo BHXH tự nguyện (hoặc ngược lại): mỗi người sẽ được hưởng trợ cấp thai sản theo loại hình BHXH mà mình tham gia.
Luật BHXH 2024 mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện, đặc biệt là lao động tự do và nội trợ. Chỉ cần đủ thời gian đóng, họ được hưởng trợ cấp thai sản như BHXH bắt buộc, giúp tăng công bằng và thu hút người tham gia.
Mức hưởng chế độ thai sản khi đóng BHXH tự nguyện
Theo Điều 95 Luật BHXH 2024, từ 01/7/2025, người đóng BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản với mức hỗ trợ cụ thể:
- Mức trợ cấp cơ bản:
Người lao động được nhận 2 triệu đồng cho mỗi con sinh ra. Ngoài ra, mức này cũng được áp dụng trong trường hợp thai từ 22 tuần tuổi trở lên bị chết trong tử cung hoặc thai chết trong quá trình chuyển dạ.
- Hỗ trợ bổ sung:
Lao động nữ là người dân tộc thiểu số, hoặc là người dân tộc Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, sẽ được hưởng thêm chính sách hỗ trợ đặc thù theo quy định.
Phải đóng bảo hiểm tự nguyện bao nhiêu để được hưởng thai sản?
Khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực, người tham gia BHXH tự nguyện muốn hưởng thai sản phải đóng 22% thu nhập tháng vào quỹ hưu trí, tử tuất và được Nhà nước hỗ trợ một phần phí đóng.
Công thức tính mức đóng được quy định như sau:
Mức đóng BHXH tự nguyện = 22% × Mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện – Mức hỗ trợ của Nhà nước
Trong đó:
– Mức thu nhập làm căn cứ đóng:
+ Thấp nhất bằng chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (1,5 triệu đồng/tháng).
+ Cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Mức tham chiếu này do Chính phủ quy định và sẽ được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng hoặc tốc độ tăng trưởng kinh tế.
– Về mức tham chiếu: Trong giai đoạn chưa bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu sẽ được tính bằng lương cơ sở. Sau khi lương cơ sở bị bãi bỏ, mức này không được thấp hơn mức lương cơ sở cũ.
– Mức hỗ trợ từ Nhà nước: Sẽ được xác định tùy theo điều kiện ngân sách và tình hình kinh tế – xã hội từng thời kỳ. Hiện tại, chưa có quy định cụ thể về tỷ lệ hỗ trợ mới.
Thủ tục hưởng trợ cấp thai sản cho người đóng BHXH tự nguyện
Để được nhận trợ cấp thai sản theo quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người tham gia BHXH tự nguyện – bao gồm lao động nữ sinh con hoặc lao động nam có vợ sinh con – cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và thực hiện đúng quy trình theo hướng dẫn của cơ quan BHXH.
- Hồ sơ cần chuẩn bị
Người lao động nộp bản sao của một trong các giấy tờ sau:
– Giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con.
Trường hợp thai chết trong tử cung, chết khi chuyển dạ, hoặc con mất ngay sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh, hồ sơ cần có một trong các giấy tờ thay thế sau:
– Tóm tắt hồ sơ bệnh án có thông tin về việc thai hoặc con đã chết (bản chính hoặc bản sao).
– Giấy ra viện có ghi rõ thông tin con chết (bản chính hoặc bản sao).
– Giấy báo tử của con (bản sao).
– Văn bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã, trong trường hợp con mất trong vòng 24 giờ sau khi sinh.
- Quy trình thực hiện
Theo Điều 97 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, trình tự giải quyết trợ cấp thai sản được tiến hành như sau:
Bước 1: Người lao động nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong vòng 60 ngày kể từ ngày sinh con.
Bước 2: Sau khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan BHXH sẽ giải quyết trong 05 ngày làm việc.
Trường hợp hồ sơ chưa đủ điều kiện, cơ quan BHXH sẽ gửi văn bản trả lời, nêu rõ lý do từ chối hoặc yêu cầu bổ sung thông tin cần thiết.
So sánh quyền lợi thai sản: BHXH tự nguyện (mới) và BHXH bắt buộc
Chế độ thai sản là một trong những khác biệt lớn nhất giữa hai hình thức BHXH. Dưới đây là so sánh chi tiết các quyền lợi thai sản khi đóng BHXH Bắt buộc (áp dụng hiện hành) và BHXH Tự nguyện (áp dụng từ 01/7/2025 theo Luật BHXH 2024).
| Tiêu chí | BHXH bắt buộc | BHXH tự nguyện |
| Bản chất | Là chế độ thay thế thu nhập khi người lao động nghỉ việc do thai sản. | Là chế độ hỗ trợ tài chính một lần (có hiệu lực từ 01/7/2025). |
| Thời gian nghỉ việc | Lao động nữ được nghỉ tối thiểu 6 tháng hưởng trợ cấp thai sản (tính bằng 100% mức bình quân tiền lương đóng BHXH). | Không được nghỉ việc và hưởng tiền thai sản hàng tháng. |
| Trợ cấp 1 lần | Được hưởng trợ cấp bằng 2 lần mức lương cơ sở cho mỗi con sinh ra. | Được hưởng trợ cấp bằng 2 lần mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn cho mỗi con sinh ra. |
| Chế độ bổ sung | Có chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thời gian nghỉ thai sản. | Không có chế độ dưỡng sức sau sinh. |
| Điều kiện cốt lõi | Phải đảm bảo có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong khoảng thời gian 12 tháng liền kề trước khi nghỉ hưởng chế độ thai sản. | Phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con. |
| Nguồn chi trả | Do Quỹ BHXH (Quỹ Ốm đau, Thai sản) đảm bảo. | Do Ngân sách Nhà nước bảo đảm. |
Quyền lợi thai sản của BHXH Bắt buộc vượt trội hơn hẳn vì cung cấp sự hỗ trợ thay thế thu nhập toàn diện trong 6 tháng nghỉ việc. Quyền lợi của BHXH tự nguyện chỉ là một khoản trợ cấp một lần mang tính hỗ trợ cơ bản, nhưng đây là một bước tiến quan trọng, lần đầu tiên cung cấp chế độ thai sản cho nhóm lao động tự do.
Hy vọng rằng bài viết trên đã cung cấp đầy đủ cho bạn những kiến thức về việc BHXH tự nguyện có được hưởng thai sản không? Chế độ thai sản khi đóng bảo hiểm tự nguyện là như thế nào? và các quy định liên quan. Đọc kỹ để bảo vệ quyền lợi của mình nhé các mẹ bầu.
