Từ 01/07/2025: Hồ sơ cần chuẩn bị khi đăng ký BHXH tự nguyện và quy định mới về truy đóng BHXH bắt buộc

Từ ngày 01/07/2025, với sự thay đổi của pháp luật, việc tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) có nhiều điểm mới quan trọng. Trong đó, người dân cần đặc biệt lưu ý đến hồ sơ cần chuẩn bị khi đăng ký BHXH tự nguyện và những quy định mới về truy đóng BHXH bắt buộc. Việc nắm rõ những thay đổi này giúp người dân tham gia BHXH thuận lợi và đảm bảo quyền lợi an sinh. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về các giấy tờ cần thiết khi đăng ký BHXH tự nguyện và làm rõ quy định mới nhất về truy đóng BHXH bắt buộc theo luật định.

Từ 01/07/2025: Hồ sơ cần có khi đăng ký tham gia BHXH tự nguyện

Căn cứ theo Điều 27 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định về hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện như sau:

Hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện

1. Hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, trừ đối tượng quy định tại điểm m và điểm n khoản 1 Điều 2 của Luật này bao gồm:

a) Tờ khai đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội của người sử dụng lao động kèm theo danh sách người lao động tham gia bảo hiểm xã hội;

b) Tờ khai đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động.

2. Hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của đối tượng quy định tại điểm m và điểm n khoản 1 Điều 2 của Luật này nếu nộp qua người sử dụng lao động thì thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều này, nếu tự nộp thì hồ sơ là tờ khai quy định tại điểm b khoản 1 Điều này.

3. Hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là tờ khai đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo quy định mới, khi đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người tham gia cần chuẩn bị tờ khai đăng ký tham gia BHXH tự nguyện theo mẫu do cơ quan BHXH ban hành.

Từ 01/07/2025: Những trường hợp phải truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc

Căn cứ theo khoản 1 Điều 8 Nghị định 158/2025/NĐ-CP quy định như sau:

Truy thu, truy đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

1. Các trường hợp truy thu, truy đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc:

a) Được điều chỉnh tăng tiền lương làm tăng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc mà thời gian thực hiện hồi tố trở về trước;

b) Trường hợp người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng lao động mới ngay tại nước tiếp nhận lao động thực hiện truy đóng sau khi về nước;

c) Đối tượng quy định tại điểm m và điểm a khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội đồng sau thời hạn đóng bảo hiểm xã hội chậm nhất quy định tại điểm b khoản 4 Điều 33 của Luật Bảo hiểm xã hội.

…

Như vậy, kể từ ngày 01/07/2025, các trường hợp phải truy thu hoặc truy đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm:

• Người lao động được điều chỉnh tăng mức tiền lương, dẫn đến thay đổi tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho các giai đoạn trước đó và cần thực hiện truy đóng phần chênh lệch theo quy định.
• Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, khi được gia hạn hoặc ký hợp đồng mới ngay tại quốc gia tiếp nhận, sẽ phải thực hiện truy đóng BHXH sau khi về nước.
• Các đối tượng được quy định tại điểm m và điểm a khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024, nếu đóng BHXH sau thời hạn quy định tại điểm b khoản 4 Điều 33 Luật này, cũng thuộc diện truy đóng.

Hội đồng quản lý BHXH: Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm theo quy định mới

Tại Điều 20 Luật BHXH 2024, Hội đồng quản lý Bảo hiểm xã hội được giao nhiều nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm quan trọng, cụ thể gồm:

1. Định hướng chiến lược và giám sát thực thi:
   Hội đồng có trách nhiệm xem xét, thông qua các chiến lược phát triển ngành BHXH, kế hoạch dài hạn và 5 năm về việc thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT.
   Đồng thời, giám sát, kiểm tra quá trình triển khai các kế hoạch, đề án sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
2. Phê duyệt báo cáo hằng năm:
   Thẩm định và thông qua báo cáo kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT cũng như tình hình quản lý, sử dụng các quỹ bảo hiểm trước khi cơ quan BHXH trình lên cơ quan có thẩm quyền.
3. Quyết định hoạt động đầu tư của các quỹ bảo hiểm:
   Hội đồng được quyền quyết định và chịu trách nhiệm trước Chính phủ về danh mục, cơ cấu và phương thức đầu tư của các quỹ BHXH, BHTN, BHYT, trên cơ sở đề xuất từ cơ quan BHXH.
4. Thông qua các nội dung tài chính – đầu tư trọng yếu:
   Bao gồm:

• Đề án, phương án bảo toàn và phát triển các quỹ bảo hiểm;
• Dự toán thu – chi hằng năm của các quỹ; mức chi cho hoạt động tổ chức, quản lý BHXH, BHTN, BHYT;
• Báo cáo quyết toán chi phí hoạt động của cơ quan BHXH;
• Chiến lược và phương án đầu tư dài hạn – hằng năm trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét.

5. Đề xuất, kiến nghị hoàn thiện chính sách:
   Hội đồng có quyền kiến nghị các cơ quan nhà nước xem xét xây dựng, sửa đổi, bổ sung chính sách và pháp luật liên quan đến BHXH, BHTN, BHYT; đồng thời đề xuất cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy và sử dụng quỹ hiệu quả hơn.
6. Báo cáo kết quả hoạt động:
   Hằng năm, Hội đồng phải báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, cũng như các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai.
7. Thực hiện các nhiệm vụ khác:
   Thực hiện thêm nhiệm vụ, quyền hạn theo phân công hoặc ủy quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong từng thời kỳ.

Việc nắm vững hồ sơ đăng ký BHXH tự nguyện và quy định mới về truy đóng BHXH bắt buộc có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 là vô cùng cần thiết. Những thay đổi này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân tham gia và đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội. Hy vọng bài viết này đã cung cấp thông tin chi tiết, giúp bạn chủ động chuẩn bị và thực hiện đúng các thủ tục BHXH theo quy định mới.