Từ 1/7/2025: Những ai thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc? Có gì thay đổi về chế độ?

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và các chế độ liên quan. Những điều chỉnh này không chỉ mở rộng diện bao phủ BHXH mà còn tác động trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động cũng như người sử dụng lao động.

Vậy, cụ thể những ai sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc từ thời điểm này và có những thay đổi đáng chú ý nào về các chế độ BHXH? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những điểm mới để giúp bạn nắm rõ các quy định này.

Từ 1/7/2025 đối tượng nào tham gia BHXH bắt buộc?

Căn cứ theo Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/72025 bao gồm các đối tượng được liệt kê sau:

*Đối tượng người lao động là công dân Việt Nam thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 1/7/2025 gồm:

1. Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng xác định thời hạn từ 01 tháng trở lên, bao gồm cả trường hợp hai bên ký kết bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện việc làm có trả lương, có sự quản lý và giám sát từ phía người sử dụng lao động.

2. Các đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức nhà nước.

3. Công nhân và viên chức quốc phòng, công nhân công an, cùng những người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.

4. Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật thuộc Công an nhân dân; và người làm việc trong tổ chức cơ yếu được hưởng lương như quân nhân.

5. Hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội; chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên trong các học viện, nhà trường quân đội, công an, cơ yếu được hưởng sinh hoạt phí trong thời gian đào tạo.

6. Dân quân thường trực.

7.Người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng theo quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài năm 2020, trừ trường hợp điều ước quốc tế có quy định khác.

8. Vợ hoặc chồng của thành viên cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại nước ngoài, không hưởng lương ngân sách nhưng được cử đi công tác nhiệm kỳ và được hưởng sinh hoạt phí.

9. Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn nhà nước hoặc doanh nghiệp, thành viên HĐQT, Giám đốc, Tổng Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát và các vị trí quản lý khác trong hợp tác xã, liên hiệp HTX có hưởng tiền lương.

10. Cán bộ không chuyên trách tại cấp xã, thôn, tổ dân phố.

11. Người thuộc diện nêu tại mục (1) nhưng làm việc không toàn thời gian, miễn là mức lương hàng tháng bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu dùng để đóng BHXH bắt buộc.

12. Chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh, tham gia BHXH theo quy định của Chính phủ.

13. Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn, thành viên HĐQT, Ban kiểm soát hoặc các vị trí quản lý khác trong hợp tác xã, liên hiệp HTX không hưởng tiền lương.

* Đối tượng là Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam 

sẽ thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 12 tháng trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam. Tuy nhiên, một số trường hợp không bắt buộc tham gia, bao gồm:

– Người nước ngoài được điều chuyển nội bộ doanh nghiệp theo quy định pháp luật về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam;

– Lao động nước ngoài đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 tại thời điểm ký hợp đồng lao động;

– Trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định trong nước.

* Đối với người sử dụng lao động

Người sử dụng lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm các đối tượng sau:

– Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập;

– Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc lực lượng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các tổ chức cơ yếu;

– Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp và các tổ chức xã hội khác;

– Cơ quan, tổ chức quốc tế và tổ chức nước ngoài hoạt động tại Việt Nam;

– Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, các tổ chức và cá nhân có thuê mướn hoặc sử dụng lao động thông qua hợp đồng lao động.

Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, tất cả các đối tượng nêu trên sẽ bắt buộc tham gia BHXH theo quy định của pháp luật hiện hành.

Loại hình và các chế độ BHXH từ 1/7/2025 ra sao?

1. Trợ cấp hưu trí xã hội gồm các quyền lợi:

– Nhận trợ cấp hằng tháng dành cho đối tượng hưởng hưu trí xã hội;

– Hỗ trợ chi phí mai táng khi người hưởng mất;

– Được tham gia bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước chi trả.
2. Bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm các chế độ:

– Chế độ ốm đau;

– Chế độ thai sản;

– Hưu trí;

– Tử tuất;

– Bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp theo quy định tại Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015.

3. Bảo hiểm xã hội tự nguyện cung cấp các quyền lợi sau:

– Trợ cấp thai sản (áp dụng trong một số trường hợp cụ thể);

– Hưu trí;

– Tử tuất;

– Tai nạn lao động theo quy định tại Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 (áp dụng tùy trường hợp).

4. Bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện theo quy định tại Luật Việc làm năm 2013.

5. Bảo hiểm hưu trí bổ sung, hình thức bảo hiểm bổ sung nhằm tăng mức độ đảm bảo cho người lao động khi nghỉ hưu.

Nguyên tắc bảo hiểm xã hội là gì?

Theo Điều 5 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, các nguyên tắc trong thực hiện bảo hiểm xã hội được quy định như sau: Về nguyên tắc tính hưởng:

1. Mức hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH), dù là bắt buộc hay tự nguyện, đều được xác định dựa trên mức đóng và thời gian đóng của người tham gia. Đồng thời, việc chi trả cũng mang tính chia sẻ giữa các đối tượng tham gia theo quy định của pháp luật.

2. Về nguyên tắc đóng:

– Đối với BHXH bắt buộc, mức đóng được tính dựa trên tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

– Với BHXH tự nguyện, người tham gia được quyền lựa chọn mức thu nhập làm cơ sở đóng góp.

3. Về quyền lợi đối với người tham gia cả hai hình thức:Trường hợp cá nhân có thời gian tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện sẽ được tính hưởng các chế độ như lương hưu, tử tuất và trợ cấp hằng tháng dựa trên tổng thời gian đã đóng ở cả hai hình thức. Tuy nhiên, khoảng thời gian đã được chi trả BHXH một lần sẽ không được tính lại vào thời gian hưởng chế độ sau này.

4. Về quản lý quỹ BHXH: Quỹ BHXH được tổ chức và điều hành một cách tập trung, minh bạch và thống nhất. Việc sử dụng quỹ phải đúng mục đích và được phân tách hạch toán rõ ràng theo từng nhóm đối tượng và cơ chế tiền lương (do Nhà nước quy định hoặc do doanh nghiệp quyết định).

5. Về quy trình thực hiện: Quá trình tham gia và hưởng BHXH cần được thiết kế đơn giản, dễ tiếp cận, thuận tiện cho người dân, đồng thời phải đảm bảo chi trả kịp thời, đầy đủ quyền lợi theo quy định.

6. Về cách tính thời gian đóng BHXH: Thời gian tham gia tối thiểu để đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc trợ cấp tuất hằng tháng được tính theo năm (12 tháng/năm). Trong đó:

– Thời gian đóng lẻ từ 1 đến 6 tháng được làm tròn thành nửa năm;

– Từ 7 đến 11 tháng được tính là một năm.

7. Về thời điểm áp dụng quy định: Quyền lợi về các chế độ BHXH sẽ được giải quyết theo các quy định pháp luật có hiệu lực tại thời điểm người tham gia đủ điều kiện để hưởng.

Việc cập nhật và hiểu rõ những thay đổi về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc cũng như các chế độ BHXH từ ngày 1/7/2025 là vô cùng quan trọng đối với cả người lao động và người sử dụng lao động.

Hy vọng rằng, với những phân tích chi tiết trong bài viết này, bạn đã có được cái nhìn rõ ràng về các quy định mới, từ đó chủ động trong việc thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Việc tuân thủ đúng Luật BHXH sửa đổi không chỉ đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường lao động.

> Doanh nghiệp cập nhật ngay Quy định mới, sử dụng phần mềm BHXH Điện tử xCyber Care để thuận tiện và khoa học hơn trong công tác quản lý BHXH. Mua online ngay tại đây nhé: https://up.xcyber.vn/xcare